Recensie

De Aanslag: oorlog, zoals het echt is

Auteur: Harry Mulisch

Titel: De Aanslag
Genre: psychologische roman
Eerste uitgave: 1982
Aantal pagina's: 224

De Aanslag, geschreven door de gerenommeerde Harry Mulisch, is een psychologische roman over de Tweede Wereldoorlog, maar vooral de gevoelens die ermee gepaard gaan en de gevolgen die het met zich meedraagt, ook jaren nadien. Het verhaal gaat over Anton Steenwijk, een jongen die de gruwel van de oorlog van dichtbij meemaakte. Zijn hele gezin werd namelijk vermoord door nazi's, nadat een aanslag op een Duitse hoofdinspecteur voor zijn huis in Haarlem plaatsvond. Het verhaal is opgedeeld in vier stukken, waartussen steeds een aantal jaren verlopen.

Hoewel er sprake is van een auctoriële verteller, krijgen we het verhaal wel degelijk door de ogen van Anton te zien, zodat we al zijn gevoelens en gedachtes kennen. Zo maak je als lezer Antons evolutie doorheen de jaren - van een naïeve jongen naar een wijze man - van dichtbij mee. Hoe Anton omgaat met de antwoorden die hij krijgt betreffende het drama, wordt op een prachtige manier weergegeven. Wat ook opmerkelijk is, is dat Anton niet letterlijk op zoek gaat naar antwoorden, maar er onbewust wel naar verlangt. Hij krijgt ze immers zomaar in zijn schoot geworpen, nadat hij meermaals per toeval mensen ontmoet die hem meer vertellen over het ongeval. Zo zie je maar dat de oorlog hem blijft achtervolgen, zelfs jaren na het einde. Ook daar ligt één van de schoonheden van het boek, namelijk de manier waarop Mulisch duidelijk maakt dat een oorlog ook jaren na het einde nog emoties teweegbrengt.


Wat ook nog in het oog springt, is het feit dat de oorlog op zo'n luchtige manier wordt besproken. Omdat we de verhalen door de ogen van een kind krijgen te zien - althans in het begin - wordt de oorlog op een nogal naïeve, kinderlijke manier besproken. Dat is niet alleen realistisch, het zorgt er ook voor dat het boek niet te zwaar wordt en een mooi, luchtig geheel vormt. Naarmate het verhaal vordert en Anton volwassener wordt, krijgt hij een andere visie op de oorlog en de aanslag. De manier waarop zijn evolutie wordt weergegeven, getuigt van de genialiteit van Mulisch.


De Aanslag
is een psychologisch meesterstuk dat het ware karakter van een oorlog en de gevolgen ervan op een prachtige manier weergeeft. Het boek scheidt zich af van alle andere oorlog gerelateerde boeken op talloze vlakken en is dus een aanrader voor iedereen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten